Ἀδάμαντας 1960

 

Ἀδάμαντας, 1960.  Οὔτε ἕνα ἰδιωτικὸ αὐτοκίνητο καὶ ὁ παραλιακὸς δρόμος ἀκόμα στρωμένος μὲ χῶμα!

Μία ἄποψη τοῦ ἰδιου περίπου σημείου, 62 ἔτη μετά:

Ἀδάμαντας, Μάιος 2022.  Ἰδιωτικὰ αὐτοκίνητα καὶ ἀσφαλτος ἐκεῖ ποὺ προηγουμένως ἦταν θάλασσα!

Ὁ Ἀδάμαντας εἶναι ἡ «βιτρίνα» τοῦ νησιοῦ – καὶ αὐτὴ ἡ «βιτρίνα» ἔχει ἀλλάξει πολὺ τὶς τελευταῖες δεκαετίες...

 

Στὴν ἐκπνοὴ τῆς δεκαετίας τοῦ ’50, ὁ Ἀδάμαντας εἶχε ἕνα ἄλλο «χρῶμα». Κάποια κτήρια στὴν παραλία ἔχουν μείνει ἀκόμα γιὰ νὰ θυμίζουν ἐκείνη τὴν (ὄχι καὶ τόσο μακρυνή) ἐποχή, ὅμως ἡ γενικὴ εἰκόνα ἔχει ἀλλάξει τελείως.

Ἕνας Ἀδάμαντας χωρὶς ἰδιωτικὰ αὐτοκίνητα; Μὲ τὸν παραλιακὸ δρόμο ἀκόμα χωμάτινο καὶ (βέβαια) μὲ ἀπειροελάχιστους τουρίστες; Ἀκούγεται ἀπίστευτο ἐν ἔτει 2022, στὰ τέλη τοῦ καλοκαιριοῦ, μὲ τὸν Ἀδάμαντα νὰ κατακλύζεται ἀπὸ τουρίστες καὶ μὲ τὰ Ι.Χ. (ἐνοικιαζόμενα καὶ ἰδιωτικά) νὰ καταλαμβάνουν ἀσφυκτικὰ τοὺς δρόμους (ἐνίοτε καὶ τὰ πεζοδρόμια). Καὶ ὅμως, ὅλα αὐτὰ τὰ «ἀπίστευτα» συνέβαιναν τὸ καλοκαίρι τοῦ 1960. Ἀψευδὴς μάρτυς, ἡ (ἀσπρόμαυρη) φωτογραφία που παρουσιάζω.

Ἡ φωτογραφία προέρχεται ἀπὸ τὴν προσωπική μου συλλογή. Οὐσιαστικὰ, πρόκειται γιὰ μιὰ κάρτ-ποστὰλ ποὺ τυπώθηκε τὸ 1960 (πιθανότατα μέσα στὸ καλοκαίρι). Τὸ ἀντίτυπο ποὺ ἔχω στὰ χέρια μου εἶναι ταχυδρομημένο ἀπὸ τὸν Ἀδάμαντα στὴν Ἀθήνα καὶ φέρει ἡμερομηνία ἀποστολῆς 25 Αὐγούστου 1960.

Ἀδάμαντας, πρὶν 62 καλοκαίρια... Ἀξίζει μιὰ λεπτομερέστερη ἀναφορὰ στὸ ποιὰ ἦταν ἡ πραγματικότητα τότε (καὶ ποιὰ εἶναι σήμερα):

1. Οἰκία (τότε) Ἀνδρέα Μπαμπιολάκη. Στὸ ἰσόγειο στεγαζόταν τὸ κατάστημα τοῦ Ἀνδρέα Νικηφοράκη. Ἦταν παντοπωλεῖο (πιθανῶς αὐτὸ ἀναγράφεται καὶ στὴν πινακίδα), ἐνῶ ἀργότερα εἶχε καὶ εἴδη ναυτιλίας (ἄγκυρες, σχοινιά, φανάρια, λἀμπες...). Σήμερα στεγάζεται ἐκεὶ τὸ κατάστημα «Vanilla» καὶ ἡ τέντα, βέβαια, δὲν ὑπάρχει.

2. Οἰκία Νένιας (Ἀργυρένιας) Κουλαλόγλου καὶ τοῦ συζύγου της, Νίκου Κουλαλόγλου (ὁ ὁποῖος εἶχε καταγωγὴ ἀπὸ τὸν Πόρο).

2α. Ἰσόγεια καταστήματα, ποὺ προσφέρονταν πρὸς ἐνοικίαση ἀπὸ τὸ ζεῦγος Κουλαλόγλου. Το κτήριο (ἰσόγειο καὶ ὄροφος) ἐγκαινιάστηκε τὸ καλοκαίρι τοῦ 1960, λίγο πρὶν τραβηχτεῖ ἡ φωτογραφία. Ἕνα ἀπὸ τὰ καταστἠματα τοῦ ἰσογείου εἶχε ἐνοικιαστεῖ στὸν Νικόλαο Συρμαλένιο, ὁ ὁποῖος διατηροῦσε ἐκεῖ παντοπωλεῖο (ἡ πινακίδα ποὺ διακρίνεται ἀναγράφει «Παντοπωλεῖον-Βιομηχανικὰ εἴδη». Σήμερα στεγάζεται ἐκεῖ τὸ τουριστικὸ πρακτορεῖο «Drougas Tours»). Ἀπὸ τὸ 1963 καὶ ἕως τὸ 1996 τὸ κατάστημα διαχειριζόταν, ὡς ἐνοικιαστής, ὁ Ἀνδρέας Δεληνταδάκης (πατέρας τοῦ ἄλλοτε δασκάλου στὸ Δημοτικὸ Σχολεῖο τῶν Πολλωνίων Παύλου Δεληνταδάκη). Τὸ κατάστημα διέθετε μεγάλη ποικιλία εἰδῶν, μεταξὺ τῶν ὁποίων περιλαμβάνονταν χαρτικά, ἀπορρυπαντικά, ἀφρολέξ, φουρνάκια, λάστιχα, μπαταρίες αὐτοκινήτων, ἀνταλλακτικὰ κ.ἄ. Ἕνα ἄλλο κατάστημα ποὺ στεγαζόταν στὸ ἰσόγειο Κουλαλόγλου, ἦταν κουρεῖο (καὶ πιθανῶς αὐτὸ ἀναγράφει καὶ ἡ ἐπιγραφὴ πάνω ἀπὸ τὴν εἴσοδο).

3, 4. Ἰδιοκτησίες Μαροθεοδωράκη. Ἦταν ἀπὸ τὰ πρώτα «ἐνοικιαζόμενα δωμάτια» στὸν Ἀδάμαντα. Τὸ κτήριο (4) πρὶν τὸν Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο εἶχε στεγάσει τὴ Ναυτικὴ Βάση Μήλου, μὲ Διοικητὴ τὸν πλωτάρχη Ἀπόστολο Τσερέπη.[1] Στὸ ἰσόγειο τοῦ κτηρίου αὐτοῦ στεγάζεται σήμερα τὸ κατάστημα «Ἀγγελική». Ἀκριβῶς δίπλα (δὲ διακρίνεται στὴ φωτογραφία) βρισκόταν τότε τὸ καφενεῖο «τῆς Σφουγγατοῦς», ἀργότερα «τῆς Λουλούκας».

[1] Γρηγόρης Μπελιβανάκης, «Ὁ Ἀδάμας ποὺ πέρασε», Ἀθήνα 1998, σ. 33. 

5. Καφενεῖο («καφέ-μπάρ») Γεράσιμου Δαμουλάκη (ἦταν παντρεμένος μὲ τὴ Φώτω καὶ μαζὶ βάφτισαν τὸν Γιῶργο Βαμβακάρη-Γεωργαντᾶ, σύζυγο τῆς Παναγιούλας, ποὺ μικρὴ βοηθοῦσε στὸ καφενεῖο). Τὸ ἱστορικὸ αὐτὸ κτήριο διατηροῦσε, τὸ 1960, τὴ μορφὴ ποὺ εἶχε καὶ πρὶν τὸν Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο, τότε ποὺ φιλοξενοῦσε στὴν αἴθουσά του κάθε εἴδους συνεστιάσεις, χορούς, ἀκόμα καὶ θεατρικὲς παραστάσεις. Ἀργότερα ἀπέκτησε ὄροφο, ἐνῶ σήμερα ἀποτελεῖ ἰδιοκτησία (καὶ στεγάζει ὑποκατάστημα) τῆς Τράπεζας Πειραιῶς. Στὴν «πλατεία» μπροστὰ ἀπὸ τὸ καφενεῖο γινόντουσαν, τὰ καλοκαίρια, οἱ «Γυμναστικὲς Ἐπιδείξεις» τοῦ σχολείου τοῦ Ἀδάμαντα.

6. Οἱ περίφημες «ἁρμύρες» ποὺ γιὰ πολλὲς δεκαετίες (καὶ μέχρι τὴ δεκαετία τοῦ ’80) δέσποζαν στὸν ἀνοιχτὸ χῶρο ἀπέναντι ἀπὸ τὰ κτήρια Μαροθεοδωράκη (περίπου στὸ σημεῖο ποὺ βρίσκεται σήμερα ἡ «πιάτσα» τῶν ταξὶ Ἀδάμαντα). Ὁ δρόμος, ἡ «πλατεία» μπροστὰ ἀπὸ τὸ καφέ-μπάρ Δαμουλάκη καὶ κάτω ἀπὸ τὶς «ἁρμύρες», εἶναι ἀκόμα χωμάτινα (ἀσφαλτοστρώθηκαν ἀργότερα μέσα στὴ δεκαετία τοῦ ’60). Πρὶν τὸν Β′ Παγκόσμιο Πόλεμο ἀλλὰ καὶ μετά, κυρίως τὰ καλοκαίρια, ἐρχόντουσαν στὴ Μῆλο καραγκιοζοπαίχτες, ἔστηναν τὸν «μπερντέ τους» στὴν περιοχὴ αὐτή, μπροστὰ ἀπὸ τὰ καφενεῖα, καὶ ἔδιναν παράσταση. Τὰ παιδιὰ μάθαιναν τὶς «ἀτάκες» τοῦ Καραγκιόζη ἀπέξω!

 

Εὐχαριστῶ θερμῶς τὶς κυρίες Χρυσούλα Μπελιβανάκη, Ἄννα Μαρκιοῦ καὶ τὸν κύριο Παῦλο Δεληνταδάκη γιὰ τὶς πολύτιμες πληροφορίες ποὺ μοῦ ἔδωσαν. Χωρὶς τὴ βοήθειά τους δὲ θὰ ἦταν δυνατὸς ὁ σωστὸς σχολιασμὸς τῆς φωτογραφίας!

 

Τὰ σχόλιά σας εἶναι εὐπρόσδεκτα!
Ἀφῆστε ἕνα σχόλιο γι’ αὐτὴν τὴ δημοσίευση χρησιμοποιῶντας τὸν σύνδεσμο ποὺ ἀκολουθεῖ: