 |
| Ὁ Γρηγόρης Μπελιβανάκης, κορυφαῖα πνευματικὴ μορφὴ τῆς Μήλου. Φωτογραφία: Παῦλος Κοτρωνάκης, 30 Νοεμβρίου 2015. Στὴν Ἀθήνα, σὲ μία συνάντησή μας. |
Ἡ χρονιὰ ποὺ σὲ λίγο ἐκπνέει ἐπεφύλασσε μιὰ δυσάρεστη «ἔκπληξη» στοὺς ἀνθρώπους τοῦ πνεύματος στὴ Μήλο: σήμερα, 17 Δεκεμβρίου 2020, πέρασε στὴν αἰωνιότητα ὁ Γρηγόρης Μπελιβανάκης: ὁ κατεξοχὴν πνευματικὸς ἄνθρωπος τοῦ νησιοῦ, ἴσως ὁ τελευταῖος τῶν Μεγάλων τῆς Μήλου.
Ἡ ἀνάρτηση αὐτὴ θὰ εἶναι πολὺ λιτή, ἁπλῶς γιατὶ τὰ ὅποια λόγια δὲν ἐπαρκοῦν αὐτὴν τὴ στιγμὴ γιὰ νὰ περιγράψουν τὸ μέγεθος τῆς ἀπώλειας. Ἐπειδὴ αἰσθάνομαι «πνευματικὸ παιδὶ» τοῦ Γρηγόρη Μπελιβανάκη, τὸ μόνο ποὺ θὰ σημειώσω, αὐτὲς τὶς ὧρες, δὲν εἶναι παρὰ ἕνας ἀποχαιρετισμὸς τοῦ μαθητῆ πρὸς τὸν δάσκαλο: κύριε Γρηγόρη, ἤμουν πραγματικὰ πολὺ τυχερὸς ποὺ σᾶς γνώρισα!
Ἕνα βιογραφικὸ τοῦ Γρηγόρη Μπελιβανάκη, γραμμένο ἀπὸ τὸν ἴδιο (εὐχαριστῶ θερμῶς γιὰ τὴν παραχώρηση τοῦ βιογραφικοῦ τὴν κα Δέσποινα Παπαδοπούλου):
Γρηγόρης Ἀνδρέου Μπελιβανάκης
Βιογραφικό
Γεννήθηκε στὸν Ἀδάμαντα Μήλου τῶν Κυκλάδων, τὸ 1929, 25η Νοεμβρίου.
Ἐπῆγε στὸ Δημοτικὸ Σχολεῖο Ἀδάμαντος, 4ο Γυμνάσιο Πειραιῶς καὶ Γυμνάσιο Μήλου.
Συνετέλεσε στὴν δημιουργία ὁμάδος προσκόπων Μήλου.
Ὑπηρέτησε ὡς ἔφεδρος ἀνθυπολοχαγός, τῆς Σχολῆς Κερκύρας, στὴν Μακεδονία.
Ἵδρυσε τὴν βιβλιοθήκη τῆς Ἐνώσεως Φίλων Ἀδάμαντος, τῆς ὁποίας διετέλεσε Γ. Γραμματέας τὸ 1959.
Ἐφοίτησε στὴν Ἀνωτέρα Σχολὴ Ταχυδρομικῶν Ὑπαλλήλων.
Διωρίσθηκε Ταχ. Υπάλληλος στὸ Ταχυδρομεῖο Ἀδάμαντος καὶ ἔκτοτε σὲ διάφορα Ταχ. Γραφεῖα καὶ, τέλος, στὴν Κεντρικὴ Ὑπηρεσία τοῦ ΕΛ.ΤΑ.
Ὑπότροφος τοῦ Ο.Η.Ε. καὶ Γερμανικῆς Ταχ. Ὑπηρεσίας εἰς τὴν Βρέμη τῆς Γερμανίας, ἐπὶ ἐξάμηνον τὸ 1974.
Ἐξέδωσε τὸ περιοδικὸ «Ταχυδρομικὰ Θέματα», καὶ τὸ βιβλίο «Εὑρετήριο τῶν Περιεχομένων (Ἐγκυκλίων) τῶν Δελτίων τῆς Ταχ. Ὑπηρεσίας», σὲ πολλαπλὲς ἀναθεωρητικὲς ἐκδόσεις.
Ἐξέδωσε τὴν ἐφημερίδα «Μῆλος», τὸ 1976 μέχρι καὶ τὸ 2013 (ἐπὶ 38 χρόνια, συνεχῶς).
Ἵδρυσε καὶ ἐξέδωσε τὴν ἐφημερίδα «Ἀφροδίτη», τοῦ «Συλλόγου τῶν Ἀπανταχοῦ Μηλίων».
Ἵδρυσε καὶ ἐξέδωσε τὴν ἐφημεριδα «Λυχνία», ὄργανον τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσείου Μήλου. Ὡς καὶ ἄλλα περιοδικὰ ἐξυπηρετοῦντα τοὺς σκοποὺς τοῦ Μουσείου.
Ἔχει γράψει καὶ ἔχει ἐκδώσει περὶ τὰ 30 ἱστορικὰ βιβλία ποὺ ἀφορούν τὴν Μῆλο.
Ἐξέδωσε ‒και συνεχίζει‒, τὴν ἠλεκτρονικὴ σελίδα «Ἀπόψεις», ὅπου παραθέτει τὶς γνῶμες καὶ ἀπόψεις του ἐπὶ τρεχόντων θεμάτων τῆς Μήλου, ἀλλὰ κάνει συχνὰ καὶ ἱστορικὲς ἀναφορές.
Ὑπῆρξε ἱδρυτὴς καὶ πρόεδρος: τοῦ Συλλόγου «Προοδευτικὸς Ὅμιλος Ἀδάμαντος Μήλου» (κατά βάσιν, ἀθλητικοῦ) καὶ τοῦ «Συλλόγου Κρητῶν Μήλου».
Ὑπῆρξε ὁ ἱδρυτὴς τοῦ «Συλλόγου Φίλων Περιβάλλοντος Μήλου».
Ὑπῆρξε ὁ συντελεστὴς τῆς ἵδρυσης δύο ἀκόμη ἀθλητικῶν σωματείων τῆς Μήλου, τοῦ «Παμμηλιακοῦ» καὶ τοῦ «Ἱέρακα», καταρτίζοντας, πρὸς τοῦτο, ὁ ἴδιος, τὸ καταστατικό των.
Ὑπῆρξε πρόεδρος: τοῦ «Συλλόγου Ταχ. Ὑπαλλήλων Α΄ Κατηγορίας», τοῦ «Ἐθνικού Γυμναστηρίου Μήλου», τῆς «Ἑλληνικῆς Περιηγητικῆς Λέσχης Μήλου», τῆς «Τοπικῆς Ἐπιτροπῆς Τουρισμοῦ».
Ὑπῆρξε ἀντιπρόεδρος τοῦ «Συλλόγου τῶν ἐν Πειραιεῖ Ἀπανταχοῦ Μηλίων».
Ὑπῆρξε ὀργανωτὴς τοῦ Μεταλλευτικοῦ Μουσείου Μήλου, καὶ τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσείου τὸ 1999, τὸ ὁποῖο καὶ διευθύνει ἔκτοτε μέχρι σήμερα, ὑπὸ τὴν προεδρίαν τοῦ οἰκείου Μητροπολίτου.
Παντρεμμένος μὲ τὴν Χρυσούλα Ἀμοιραδάκη, δασκάλα, ἀπὸ τὸ 1959.
Ἔχει τρεῖς γιούς.
Γρηγόρης Μπελιβανάκης:
Κατάλογος τῶν σημαντικoτέρων ἐκδοθέντων καὶ ἀνεκδότων βιβλίων του.
ΕΚΔΟΘΕΝΤΑ:
- Τουριστικὸς Ὁδηγὸς Μήλου (σὲ 4 γλῶσσες, καὶ πολλές ἐπανεκδόσεις ἀπὸ τὸ 1960 καὶ μετά, ἐπὶ πολλὰ ἔτη. Ἐξαντλημένο). Διαστ. 17,5 x 25.
- Εὑρετήριο τῶν Περιεχομένων (Ἐγκυκλίων) εἰς τὰ Δελτία τῆς Ταχυδρομικῆς Ὑπηρεσίας (πολλαπλὲς ἐκδόσεις ἀπὸ τὸ 1960. Ἐξαντλημένο). Διαστ. 17,5 x 25.
- Τὸ Γαλλικὸ Στρατιωτικὸ Νεκροταφεῖο τῆς Μήλου (σὲ πρίντερ). 1991. Ἐπανέκδοση - συμπλήρωση 2013. Α/Μ. Σελ. 32. Φωτ. 21. Διαστ. 17,5 x 25.
- Μηλιοὶ Μεταλλωρύχοι στὴν Γαλλία (ἔκδοση Ἐταιρίας Μεταλλευτικῆς Ἱστορίας τῆς Μήλου). 1996. Α/Μ. Σελ. 80. Μὲ πολλὲς φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 x 25.
- Le Cimetière Français de Milos (σὲ πρίντερ). 1997. Supplement de l’ Année 2013. Σελ. 32. Διαστ. 21 x 29.
(Μετάφραση στὴν γαλλική, τοῦ «Τὸ Γαλλικὸ Στρατιωτικὸ Νεκροταφεῖο τῆς Μήλου», 1991).
- Ὁ Ἀδάμας ποὺ πέρασε. Λεύκωμα παλαιῶν φωτογραφιῶν. 1998. Α/Μ-σέπια. Σελ. 130. Μὲ 128 φωτογραφίες. Διαστ. 29 x 21.
- Παλιὰ Μηλέϊκα Καΐκια. 1999. Α/Μ και Ἔγχρ. Σελ. 150. Πολλὲς φωτογραφίες. Διαστ. 21 x 29.
- Ἱστορία τῆς Μήλου (ἐξαντλημένο). 2001. Α/Μ. Σελ. 600. Πολλὲς φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 x 25.
- Ὁ Ἱ. Ναὸς Ἁγίου Νικολάου Τρυπητῆς (ἔκδοση Ἐνορίας Ἁγ. Νικολάου Τρυπητῆς). 2002. Ἔγχρ. Σελ. 64. Φωτ. 44. Σὺν ἀγγλικὴ περίληψη. Διαστ. 17,5 x 25.
- Ὁ Ἱ. Ν. Ἁγίας Τριάδος εἰς Ἀδάμαντα Μήλου. 2000. Σελ. 48. Φωτ. 40. Ἐξαντληθέν. Ἔκδοση Ἐκκλ. Μουσείου Μήλου. Διαστ. 17,5 x 25.
- Οἱ Ἀγγλογάλλοι στὴν Μῆλο (Α΄ Παγκ. Πόλεμος). 2003. Α/Μ. Σελ. 300. Μὲ πολλὲς φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 χ 25.
- Κατακόμβες τῆς Μήλου (ἐπανέκδοση βελτιωμένη). 2004. Ἔγχρ. Σελ. 96. Φωτ. 62. Σὺν ἀγγλικὴ περίληψη. Διαστ. 17,5 x 25.
- Ἐπιτάφιες Ἐπιγραφὲς στὴν Μῆλο. 2004. Α/Μ. Σελ.88. Μὲ 52 φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 x 25.
- Τὰ Θειωρυχεῖα τῆς Μήλου. 2004. Α/Μ. Σελ. 200. Σὺν σχεδιαγράμματα ἔξτρα. Διαστ. 17,5 x 25. Μὲ πολλὲς φωτογραφίες.
- Τοπία καὶ Τύποι τῆς Μήλου. Λεύκωμα παλαιῶν φωτογραφιῶν. 2004. Α/Μ. Σελ. 130. Μὲ 143 φωτογραφίες. Διαστ. 29 x 21.
- Ὁ Ἱ. Ναὸς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου, Ἀδάμαντος Μήλου (ἔκδοση Ἱ. Μονῆς Τουρλιανῆς Μυκόνου-Ἐκκλ. Μουσείου Μήλου). 2005. Ἔγχρ. Σελ. 120. Πολλὲς φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 x 25.
- Brief Illustrated History of Melos (στην αγγλική). 2006. Ἔγχρ. Σελ. 110. Φωτ.141. Διαστ. 17,5 x 25.
- Ὁ Ἱ. Ναὸς Ἁγίας Τριάδος - Ἐκκλησιαστικὸ Μουσεῖο Μήλου (ἐπανέκδοση βελτιωμένη, Ἐκκλ. Μουσείου Μήλου). 2007. Ἔγχρ. Σελ. 86. Πολλὲς φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 x 25.
- Συνοπτικὴ Ἱστορία τῆς Μήλου. 2007. Α/Μ. Σελ. 174. Μὲ 225 φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 x 25.
- Παλιοὶ Λαϊκοὶ Ὀργανοπαῖκτες τῆς Μήλου (ἔκδοση Μορφωτικοῦ Συλλόγου Μήλου). 2009. Α/Μ. Σελ. 80. Μὲ πολλὲς φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 x 25.
- Οἱ Γερμανοὶ στὴν Μῆλο (Β΄ Παγκ. Πόλεμος). 2011. Α/Μ. Σελ. 390 σὺν χάρτη. Διαστ. 17,5 x 25. Μὲ πολλὲς φωτογραφίες.
- Τὸ Κλῆμα τῆς Μήλου. Λεύκωμα παλαιῶν φωτογραφιῶν (ἔκδοση Συλλόγου Κλήματος Μήλου). 2016. Α/Μ. Σελ. 120. Μὲ 120 φωτογραφίες. Διαστ. 29 x 21.
- Ὁ γιατρὸς Χάνς Λέμπερ. Γράμματα ἀπὸ τὴν Μῆλο. 1943-1944. Ἔκδοση 2014. Α/Μ. Σελ. 160. Μὲ πολλὲς φωτογραφίες. Διαστ. 17,5 x 25.
- Der Arzt Hans Loeber. Briefe aus Milos, 1943-1944. 2014. A/M. Σελ. 160. Μὲ πολλὲς φωτογραφίες.
(Μετάφραση στὴν γερμανική, τοῦ: «Ὁ γιατρὸς Χάνς Λέμπερ. Γράμματα ἀπὸ τὴν Μῆλο. 1943-1944». Διαστ. 17,5 x 25.
- Ὁ Ἱ. Ν. Ἁγίου Γεωργίου στὸν Πέρα Τριοβάσαλο [1] (ἔκδοση Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσείου Μήλου). 2020. Μὲ 7 Α/Μ καὶ 53 Ἔγχρ. φωτογραφίες. Σελ. 64. Διαστ. 17,5 x 25.
- Ὁ Πέραν Τριοβάσαλος. Συμβολὴ στὴν Ἱστορία του [2] (ἔκδοση Ἐκκλησιαστικοῦ Μουσείου Μήλου). 2020. Μὲ 39 Α/Μ καὶ 59 Ἔγχρ. φωτογραφίες. Σελ. 126. Διαστ. 17,5 x 25.
[1], [2]. Τὰ δύο τελευταῖα βιβλία, ἐκδόσεις 2020, εἶναι προσθῆκες δικές μου στὸν κατάλογο. Δὲν περιλαμβάνονται στὸ ἀρχικὸ κείμενο τοῦ κ. Μπελιβανάκη.
ΑΝΕΚΔΟΤΑ:
1. Ὁ Ἐδῶ Τριοβάσαλος Μήλου. Λεύκωμα παλαιῶν φωτογραφιῶν.
2. Τὰ Ἐξωκκλήσια τῆς Ἐνορίας Ἁγίου Νικολάου Τρυπητῆς.
ΕΠΕΞΕΡΓΑΖΟΝΤΑΙ:
1. Ἡ Ἐκκλησιαστικὴ Ἱστορία τῆς Μήλου.
2. Λεξικὸ Ἐκκλησιαστικῶν Ὅρων.
3. Ἡ Ἱστορία τοῦ Ἀδάμαντος Μήλου.
ΔΕΝ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ:
Δὲν ἀναφέρονται ἐνταῦθα τὸ πλῆθος τῶν ἱστορικῶν ἄρθρων ποὺ δημοσιεύθηκαν στὴν ἐφημ. «Μῆλος» (τῆς ὁποίας ἐκδότης ἐπὶ 38 ἔτη ὑπῆρξε ὁ συγγραφέας), οὔτε τὰ διάφορα φυλλάδια, κατάλογοι, προσπέκτους, ἔντυπα, ἐφημερίδες, περιοδικὰ κ.λπ., ποὺ ἐξέδωσε κατὰ τὴν διάρκεια τῆς ἐπὶ μισὸ καὶ πλέον αἰῶνα κοινωνικῆς του δράσης ὑπὲρ τῆς ἰδιαιτέρας πατρίδος του, ἀλλὰ καὶ παράλληλα μὲ τὴν ὑπηρεσιακή του (ταχυδρομεῖα) ἐνασχόληση.
Ἀφῆστε ἕνα σχόλιο γι’ αὐτὴν τὴ δημοσίευση χρησιμοποιῶντας τὸν σύνδεσμο ποὺ ἀκολουθεῖ:
Αγαπητέ κ. Κοτρωνάκη,
ΑπάντησηΔιαγραφήσυγχαρητήρια θερμά για το ιστολόγιό σας «ΦΩΤΟΘΗΚΗ ΜΗΛΟΥ», η οποία δημοσιεύει ιστορικά, πολιτιστικά θέματα, στοιχεία αρχαιολογίας και λαογραφίας, αλλά και φωτογραφικό υλικό σχετικά με την Μήλο. Είναι βέβαιο ότι θα αποτελέσει μια πλούσια κιβωτό γνώσεων, πολύτιμη για κάθε ενδιαφερόμενο αναγνώστη , ιδιαίτερα δε ερευνητή.
Κύριε Κοτρωνάκη, διαβάζοντας την σχετική ανάρτηση βιογραφικού του αξέχαστου φίλου Γρηγόρη Μπελιβανάκη, που ο ίδιος είχε γράψει, διαπίστωσα ένα τουλάχιστον κενό και θεωρώ καθήκον μου στην μνήμη του να συμπληρώσω, ως πρόεδρος του Μορφωτικού και Κοινωνικού Συλλόγου Μήλου.
Πρόκειται για την ίδρυση και λειτουργία του Πολεμικού Μουσείου Μήλου.
Ο Γρηγόρης συνεργάστηκε εθελοντικά με το Δ. Σ. του συλλόγου, ατελείωτες ώρες, παρά την ηλικία του, ακούραστος, επίμονος και λεπτομερειακός, για την πραγματοποίηση του σκοπού του συλλόγου, που ήταν και δικό του όνειρο.
Είχε αναλάβει προσωπικά την επίβλεψη σχεδιασμού και διαμόρφωσης των αιθουσών της στοάς «ΦΛΑΡΗ», την ευθύνη τοποθέτησης των εκθεμάτων, της επιλογής, επεξεργασίας και ανάρτησης των φωτογραφιών μαζί με τις λεζάντες,, προερχόμενες από το αρχείο του, τις οποίες και δώρισε στον σύλλογο.
Γενικά ο πλούτος των γνώσεών του, η εμπειρία και η οργανωτική του σκέψη, συνέβαλαν καθοριστικά στην πραγματοποίηση της πρωτοβουλίας του Μορφωτικού και Κοινωνικού Συλλόγου Μήλου δημιουργίας του Πολεμικού Μουσείου.
Δεν θα τον ξεχάσουμε ποτέ και θα τον έχουμε πάντα στην καρδιά μας.
Λουκιανός Ανδ. Κόμη
Αγαπητέ κύριε Κόμη,
ΔιαγραφήΕυχαριστώ για την επισήμανση-συμπλήρωση. Έχετε δίκιο.
Το βιογραφικό αυτό είχε συντάξει ο Γρηγόρης Μπελιβανάκης σε παλιότερες εποχές, "ενημερώνοντάς" το με την πλούσια δράση του μέχρι και το έτος 2014 (όπως φαίνεται από το γεγονός ότι συμπεριέλαβε σε αυτό την έκδοση για τον γιατρό Χανς Λέμπερ - κατά τη γνώμη μου ένα από τα καλύτερά του βιβλία). Περιέργως, και ενώ τα εγκαίνια του Πολεμικού Μουσείου Μήλου έγιναν τον Μάιο του 2014, την καταλυτική του συμβολή στην ίδρυση και λειτουργία τού Μουσείου αυτού, ο Γρηγόρης Μπελιβανάκης δεν την ανέφερε.
Μπορώ μόνο να υποθέσω ότι το κυρίως "σώμα" τού βιογραφικού είχε ίσως γραφεί πριν το 2014. Τα τελευταία χρόνια, ο Γρηγόρης Μπελιβανάκης, ενδιαφερόμενος να "προσεγγίσει" έναν εκδότη (απ' ό,τι έχω ενημερωθεί), πρέπει να "ανέσυρε" το παλιό βιογραφικό και να το "ενημέρωσε" μόνο σε ό,τι αφορά στο εκδοτικό του έργο. Ακριβώς γιατί ήταν, πλέον, ένα "βιογραφικό ειδικού σκοπού".
Είχα την τύχη να βοηθήσω, το 2014, στις εργασίες διαμόρφωσης των χώρων τής παλιάς "Στοάς" στου "Φλάρη", προκειμένου να μετατραπεί αυτή σε Πολεμικό Μουσείο. Δε θα ξεχάσω πως ο Γρηγόρης Μπελιβανάκης, μολονότι ήδη 85 ετών τότε, υπήρξε η "ψυχή" τής όλης προσπάθειας. Δικές του ιδέες υλοποιήθηκαν στις αίθουσες της παλιάς "Στοάς" και για τις υλοποιήσεις αυτές εργάστηκε πολύ και ο ίδιος. Όπως σωστά αναφέρετε, το ιδιαίτερα πλούσιο φωτογραφικό υλικό που αναρτήθηκε στις αίθουσες, ήταν υλικό από το δικό του αρχείο - υλικό που το παραχώρησε αφιλοκερδώς! Δεν μπορώ να σκεφτώ πόσο "γυμνές" θα ήταν οι αίθουσες του Πολεμικού Μουσείου, αν δεν υπήρχαν οι φωτογραφίες από το αρχείο Μπελιβανάκη.
Σε μια από τις τελευταίες μας συναντήσεις (και τώρα που το σκέφτομαι, πρέπει να ήταν η τελευταία), στα τέλη Νοεμβρίου 2020, ο κ. Μπελιβανάκης μού είχε πει ότι "τον Μορφωτικό [Σύλλογο] τον έχω στην καρδιά μου". Νομίζω ότι αυτό τα λέει όλα.