01. Καλωσόρισμα

«ΜΗΛΟΣ - ΚΥΚΛΑΔΕΣ». Σχέδιο τοῦ Roger Tourte σὲ δίφυλλη κάρτα. 
Ἀρχεῖο Παύλου Κοτρωνάκη.

Ὁ R. Tourte, Γάλλος ζωγράφος, ἐπισκέφθηκε τὴν Ἑλλάδα γιὰ πρώτη φορὰ τὴ δεκαετία τοῦ 1920. Ἐντυπωσιάστηκε ἀπὸ τὸ φῶς, τὸν ἤλιο, τὸν οὐρανό, τὴ θάλασσα καὶ τὰ ἀναρίθμητα νησιά. Ζωγραφίζει μʼ ἕναν πολὺ χαρακτηριστικὸ τρόπο, χρησιμοποιῶντας τὸ γαλάζιο καὶ τὸ λευκὸ γιὰ νὰ ἀποδώσει τὴ λαμπρότητα τοῦ φωτὸς καὶ τὴν ὀμορφιὰ τοῦ ἑλληνικοῦ τοπίου.

«Κυκλαδίτικα τοπία,
βράχια γυμνὰ στῆς θάλασσας τὴν πλάτη,
λείψανα ἱερὰ στοῦ χρόνου τὸ διάβα,
μιὰν ὑποψία ὕπαρξης στὶς ἀνεμοφωλιὲς τῆς ζωῆς·
στῆς ἱστορίας τὶς αὐλές τὸ πανηγύρι
κι ἡ τέχνη τοῦ χτίστη,
τοῦ μύστη τῆς πέτρας,
κι ἡ αἴσθηση τοῦ φωτός».

Μανώλης Γλέζος, Ἡ Συνείδηση τῆς Πετραίας Γῆς - Κυκλαδογραφές.
«Τυπωθήτω - Γιῶργος Δαρδανός», 1997.

Καλωσόρισμα

ΕΝΑ ΙΣΤΟΛΟΓΙΟ ΜΕ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ (καὶ ὄχι μόνο) ΤΗΣ ΜΗΛΟΥ

«Ὅσο εἶναι καιρός...» ἔγραφε, στὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1990, ἡ ἐξαιρετικὴ ἐρευνήτρια καὶ συγγραφέας Ἑλένη Δαλαμπίρα. Καὶ τὸ ἔγραφε ὡς ὑπέρτιτλο μιᾶς σειρᾶς μικρῶν βιβλίων μὲ προσωπογραφίες καθημερινῶν ἀνθρώπων τοῦ νησιοῦ - βιβλίων ποὺ στόχο εἶχαν, ἀκριβῶς, νὰ διασώσουν ἕνα κομμάτι τοῦ χαρακτῆρα τοῦ νησιοῦ, ὁ οποῖος, ἀλλιῶς, κινδύνευε νὰ χαθεῖ διὰ παντός. Ἂν κάποιος δὲ φρόντιζε ἐγκαίρως γιὰ τὴ διάσωσή του...

«Ὅσο εἶναι καιρός»... Αὐτὸ τὸ ἰστολόγιο θὰ δημοσιεύει, ἀνὰ τακτά (ἤ ἄτακτα!) χρονικὰ διαστήματα, κυρίως φωτογραφίες, ταχυδρομικὰ δελτάρια (κάρτ-ποστάλ) καὶ παλιὰ ἔγγραφα τῆς Μήλου (συμπεριλαμβανομένων ἐπιστολῶν, φακέλων καὶ γραμματοσήμων - δηλαδὴ στοιχείων τῆς ταχυδρομικῆς ἱστορίας τοῦ νησιοῦ). Ἀλλὰ ὄχι μόνο - θὰ δημοσιεύονται ἐπίσης κείμενα, στοχευμένα, μὲ ἱστορικὸ ἢ ἀρχαιολογικὸ περιεχόμενο. Θὰ παρουσιάζονται καὶ ἐξώφυλλα βιβλίων ποὺ ἀναφέρονται στὴ Μῆλο, μὲ στόχο τὴν κατάρτιση μιᾶς βασικῆς ἠλεκτρονικῆς «μηλέικης» βιβλιοθήκης (πρὸς ἐνημέρωση ὅσων θὰ ἤθελαν, ἐνδεχομένως, νὰ ἐντοπίσουν αὐτὰ τὰ βιβλία καὶ νὰ «ἐντρυφήσουν» λίγο περισσότερο στὴν ἱστορία, ἀρχαιολογία καὶ λαογραφία τῆς Μήλου).

Πρωταρχικὸς στόχος τοῦ ἰστολογίου εἶναι ἡ διάσωση ἱστορικῶν καὶ πολιτισμικῶν τεκμηρίων, μέσω τῆς ψηφιοποίησης καὶ ἠλεκτρονικῆς δημοσίευσής τους. Ἐπιπλέον στόχος εἶναι ἡ προώθηση τῆς ἱστορικῆς ἀναζήτησης, μέσω τῆς προσφορᾶς ὑλικοῦ στοὺς ἐρευνητὲς τοῦ παρελθόντος τῆς Μήλου. Γιʼ αὐτό, οἱ δημοσιευόμενες φωτογραφίες, τὰ κείμενα καὶ τὰ ἔγγραφα, θὰ εἶναι ἀνοιχτὰ σὲ σχολιασμό. Ἐννοεῖται πὼς τὰ ὅποια σχόλια γιὰ τὸ ὑλικὸ ποὺ θὰ δημοσιεύεται, εἶναι κάτι παραπάνω ἀπὸ καλοδεχούμενα - εἰδικὰ ἀπὸ τοὺς ἀνθρώπους ποὺ γνωρίζουν πρόσωπα καὶ πράγματα τῆς Μήλου, εἴτε λόγω τῆς σοφίας ποὺ τοὺς δίνει ἡ ἠλικία τους, εἴτε λόγω τῆς ὀξυδέρκειας ποὺ τοὺς δίνει τὸ μικρόβιο τῆς ἔρευνας καὶ τῆς ἀνακάλυψης. Ἀνεξαρτήτως ἠλικίας!

Κάτι παραπάνω ἀπὸ καλοδεχούμενη εἶναι, ἐπίσης, τυχὸν προσφορὰ ψηφιοποιημένου ὑλικοῦ πρὸς δημοσίευση (δηλαδὴ ὑλικοῦ ποὺ εἴτε ἔχει φωτογραφηθεῖ ψηφιακὰ εἴτε ἔχει περάσει ἀπὸ σαρωτή) ἤ, ἀκόμα, καὶ τυπωμένου ὑλικοῦ πρὸς ψηφιοποίηση. Θὰ εἶναι χαρὰ μας νὰ βοηθήσουμε στὴν ψηφιοποίηση παλιῶν φωτογραφιῶν τῆς Μήλου ἢ παλιῶν ἐγγράφων ποὺ συνετάγησαν στὴ Μῆλο ἢ ἀναφέρονται στὴ Μῆλο. Ἐννοεῖται πὼς τὸ πρωτότυπο ὑλικό, μετὰ τὴν ψηφιοποίηση, θὰ ἐπιστρέφεται, σὲ κάθε περίπτωση, στὸν κάτοχό του.

Ὑλικό ποὺ ἀφορᾶ στὴ Μῆλο (φωτογραφικό, κυρίως) ὑπάρχει διάσπαρτο σὲ ἰστοσελίδες στὸ Διαδίκτυο. Ἀλλὰ ἐδῶ ἀκριβῶς εἶναι ποὺ χωλαίνει ἡ κατάσταση - τὸ ὑλικὸ εἶναι διάσπαρτο! Ὁ τελικὸς ἐρευνητὴς ἤ, ἁπλᾶ, φίλος τῆς Μήλου, δὲν ἔχει ὅλο τὸ ὑλικὸ κάτω ἀπὸ μία κοινὴ στέγη. Φυσικά, τὸ παρὸν ἰστολόγιο δὲ φιλοδοξεῖ, σὲ καμία περίπτωση, νὰ γίνει ἡ «κοινὴ στέγη» ποὺ θὰ φιλοξενήσει ὅλο τὸ φωτογραφικὸ ὑλικὸ ποὺ ὑπάρχει διάσπαρτο στὸ Διαδίκτυο (ἢ ἀλλοῦ) καὶ ἀφορᾶ στὴ Μῆλο. Ἁπλᾶ, ἐπιδιώκει νὰ γίνει μιὰ ἀκόμη «Κιβωτὸς» ποὺ θὰ συγκεντρώνει φωτογραφικό ‒κυρίως‒ ὑλικό, δημοσιευμένο ἤδη ἀλλὰ καὶ ἀδημοσίευτο, καὶ θὰ τὸ καθιστᾶ προσιτὸ στὸν ἐρευνητῆ καὶ στὸν κάθε φίλο τῆς Μήλου.

Ἡ προσπάθεια τοῦ παρόντος ἰστολογίου γιὰ τὴ διάσωση ἑνὸς μέρους τῆς ἱστορικῆς μνήμης τῆς Μήλου δὲν εἶναι, εὐτυχῶς, ἡ μόνη. Ὁ κ. Γρηγόρης Μπελιβανάκης, ἐρευνητής, δημοσιογράφος ἐπὶ σειρὰ ἐτῶν και συγγραφέας πολλῶν βιβλίων μὲ θέμα τὴ Μῆλο, δημοσιεύει κατὰ καιροὺς ἱστορικὲς ἐπιφυλλίδες, σχόλια καὶ φωτογραφίες τῆς Μήλου στὴν ἠλεκτρονικὴ ἐφημερίδα «Ἀπόψεις» (κυκλοφορεῖ μέσω ἠλεκτρονικοῦ ταχυδρομείου, ἀλλὰ εἶναι προσβάσιμη καὶ μέσω τῆς σελίδας ποὺ διατηρεῖ ὁ κ. Μπελιβανάκης σὲ μέσο κοινωνικῆς δικτύωσης):
https://www.facebook.com/gregory.belivanakis

Ἐπιπλέον, ἕνα ἐξαιρετικὸ ἰστολόγιο στὸ ὁποῖο δημοσιεύονται ἀνὰ διαστήματα παλιὲς φωτογραφίες καὶ κείμενα ἱστορικοῦ ἐνδιαφέροντος ποὺ ἀφοροῦν στὴ Μῆλο, διατηρεῖ ὁ «συνάδελφος ἐν ὄπλοις» Νικήτας Ψαθᾶς. Ἡ ἠλεκτρονική διεύθυνση τοῦ ἰστολογίου:
https://nikitaspsathas.wordpress.com

Παῦλος Κοτρωνάκης

Υ.Γ. 1
Καὶ μιὰ ἐξήγηση γιὰ τὸν τίτλο «Φωτοθήκη Μήλου». Κανονικά, μιὰ «φωτοθήκη» ἀφορᾶ μόνο σὲ φωτογραφίες - ὀπότε, πῶς ταιριάζουν τὰ παλιὰ ἔγγραφα, οἱ ἐπιστολὲς κ.τ.ὅ.; Ἄς μὴν ξεχνᾶμε, ὠστόσο, ὅτι μιὰ «φωτοθήκη» μπορεῖ νὰ εἶναι καὶ μιὰ «ἀπο-θήκη φωτός»: τοῦ φωτὸς ἐκείνου ποὺ προκύπτει ἀπὸ τὴν ἔρευνα τοῦ ἱστορικοῦ παρελθόντος, τὴν ἀνακάλυψη καὶ τὴ γνώση! Ὅπως τὸ θέτει, πολὺ ὄμορφα, ὁ Μανώλης Γλέζος: «...στῆς ἱστορίας τὶς αὐλὲς τὸ πανηγύρι... κι ἡ αἴσθηση τοῦ φωτός»!

Υ.Γ. 2
Ἡ συγκυρία τὸ θέλησε, σήμερα ποὺ ἐπρόκειτο νὰ ἀναρτηθεῖ τὸ παρὸν κείμενο, νὰ εἶναι καὶ ἡ μέρα ποὺ ὁ ἑλληνικὸς λαὸς ἀποχαιρετᾶ τὸν Μανώλη Γλέζο. Τὸν Κυκλαδίτη. Ἀντὶ ἄλλου σχολίου καὶ πέρα καὶ πάνω ἀπὸ πολιτικὲς τοποθετήσεις: κάποιοι ἄνθρωποι μὲ τὴν προσφορὰ τους μένουν στὶς συνειδήσεις τῶν σκεπτόμενων συμπολιτῶν τους ἁπλᾶ ὡς Μεγάλοι. Ἁπλᾶ.

Γιὰ τὸ (περιπετειῶδες) πέρασμα τοῦ Μανώλη Γλέζου ἀπὸ τὴ Μῆλο:
https://nikitaspsathas.wordpress.com/2019/11/23/34-ο-κ-μανώλης-γλέζος-στη-μήλο